Mszana Dolna

 

Mszana Dolna (miasto od 1952 r.) - stolica Zagórzan - leży na wysokości 400 m n.p.m. w malowniczej kotlinie górskiej Beskidu Wyspowego, utworzonej przez rzekę Rabę i uchodzącą do niej  w tym miejscu Mszankę. Położenie czyni z miasta doskonałą bazę wypadową zarówno dla turystów pieszych, rowerowych  jak i zmotoryzowanych. W promieniu 50 km od miasta znajdują się: Kraków i Tatry, Wadowice i Pieniny, Wieliczka, Kalwaria Zebrzydowska, Szczawnica, Czorsztyn i Dobczyce ze sztucznymi jeziorami na Dunajcu i Rabie, nad którymi górują owiane legendami zamki.
 

W bezpośrednim sąsiedztwie miasta ciągną się dwa atrakcyjne i bardzo od siebie różne pasma górskie: Gorce (najwyższy szczyt - Turbacz 1310 m n.p.m.) i Beskid Wyspowy  z Mogielicą - 1170 m n.p.m. Zimą w odległościach nie przekraczających 12 km pracują wyciągi narciarskie z trasami zarówno dla początkujących,  jak i wytrawnych narciarzy.
Położenie  podgórskie stwarza korzystne warunki klimatyczno-uzdrowiskowe. Walory turystyczne uwydatnia położenie miasta w otulinie Gorczańskiego Parku Narodowego.

Przydatne linki:  Mapa Mszany Dolnej  | Szlaki turystyczne w okolicy Mszany Dolnej  |  Strona Urzędu Miasta  |  Strona Urzędu Gminy
 

Mszana Dolna  - warto odwiedzić

 

	Tytuł 1	KOŚCIÓŁ  ŚW.  MICHAŁA  ARCHANIOŁA Wewnątrz zabytkowego, neogotyckiego kościoła, zbudowanego w latach 1891 –1901: zabytkowa kropielnica kamienna z 1668 r, obraz Zaśnięcia Matki Boskiej malowany na desce – początek XVI w. obraz Św. Augustyna z dzieckiem przelewającym wodę – XVIII w. płaskorzeźba popiersia ks. Józefa Stabrawy –zasłużonego dla Mszany duszpasterza i działacza społecznego w szafach zakrystii piękne szaty kościelne z XVIII stulecia: ornat z pasa polskiego, dwa hafty.
	Tytuł 2	PARK MIEJSKI im. Rodziny hr. Krasińskich Park dworski z piękną grupą starodrzewu: topole włoskie, klony , lipy, białe wierzby, dęby szypułkowe oraz spichlerzem folwarcznym murowanym z XVIII r. Można pospacerować po malowniczych alejkach, odpocząć, skorzystać z urz. rekreacyjnych. O historii Krasińskich, których imieniem nazwano Park mogą Państwo przeczytać na naszej stronie: https://folwarkstarawiniarnia.pl/historia
	Tytuł 1	ZABYTKOWY CMENTARZ ŻYDOWSKI Z XVIII w. Około 20 nagrobków znajduje się na Pańskim Polu naprzeciwko osiedla „Marki”, przy ul. Zakopiańskiej, około 1 km od skrzyżowania dróg do Krakowa i Rabki Zdrój. Zniszczony w czasie II wojny światowej przez Niemców. Odnowiony i ogrodzony w maju 1991 r. przez fundatora Pana Leo Gattera z Frankfurtu nad Menem, który jako jeden z nielicznych uratował się z pogromu mszańskiego getta w 1942 r.
	Tytuł 1	ZABYTKOWY CMENTARZ PARAFIALNY W obrębie cmentarza znajdują się: • Kwatera wojskowa z czasów I wojny światowej, gdzie pochowano 32 żołnierzy narodowości: polskiej, czeskiej, węgierskiej i niemieckiej, poległych podczas kampanii w 1914 r. • Mogiła i pomnik ofiar okupacji hitlerowskiej z lat 1939-45 autorstwa miejscowego artysty Władysława Jani. Pomnik ufundowany przez społeczeństwo mszańskie ku czci pomordowanych przez okupanta hitlerowskiego mszańskich obywateli, na którym odczytać można 54 nazwiska.
	Tytuł 2	Budynek dworca kolejowego Obiekt wzniesiony pod koniec XIX w. po oddaniu do użytku linii kolejowej z Chabówki do Sącza na trasie Galicyjskiej Kolei Transwersalnej. Budowa linii kolejowej z Chabówki do Lwowa przez Mszanę Dolną miała miejsce w czasach zaboru austriackiego a jej uruchomienie na tym odcinku nastąpiło w roku 1884. W okresie I-szej wojny światowej dworzec pełnił rolę austriackiego szpitala wojskowego.

 

Nieco historii







Wokół Mszany Dolnej

 

KASINA WIELKA

Kasina Wielka – ok. 8 km od Mszany Dolnej (PKP,PKS), wieś letniskowa nad górnym biegiem potoku Kasinczanka. Wyróżnia się ładnym położeniem; usytuowana u stóp Snieżnicy i Lubogoszcza na wysokości od 480 do 570 m npm.
Wybudowana przez Austriaków w XIX wieku (dawna linia Chabówka – LWÓW) linia kolejowa przekracza tutaj swój najwyższy punkt – 570 m npm -  stacja jest najwyżej położoną stacją kolejową w Polsce. Stację tę wykorzystał słynny amerykański reżyser Steven SPIELBERG przy kręceniu niektórych sekwencji do swojego filmu „Lista Schindlera” – w maju 1993 r.
W Kasinie Wielkiej „Na Wydartem”, przy granicy z Mszaną Dolną – otwarta została 21 maja 1999 r. – staraniem wybitnego zagórzańskiego artysty-rzeźbiarza – Stanisława DOBROWOLSKIEGO – jego niezwykle ciekawa galeria rzeźby p.n. „Hołd Karpatom”.
 
Cennym zabytkiem Kasiny Wielkiej jest drewniany kościół parafialny z 1678 r., odnowiony w 1760 r., do roku 1811 pod zarządem dominikanów krakowskich, drewniany z wieżą o wyższej izbicy i barokowym hełmie. Pod wieżą wprawione chaotycznie w ściany i strop – resztki dawnego stropu z malowidłami późnobarokowymi z historii zakonu dominikanów. Ołtarze o formach późno barokowych z XIX w. Barokowa chrzcielnica i rzeźby na tęczy. Wśród barokowego wyposażenia znajdują się m.in. posągi Matki Boskiej i Jana Ewangelisty z XVII w. Działają tu dwa zespoły regionalne kultywujące tradycje ZAGÓRZAN – „Kasinianie” i „Zagórzanie”, a także orkiestra dęta i kapela ludowa Piotra LULKA.

 

KASINKA MAŁA

Duża wioska letniskowa, zajmująca oba brzegi Raby i dolinę potoku Kasinka, u podnóży Szczebla (977 m) – od zachodu, Kiczory (726 m) – od północy i Lubogoszczy (967 m) – od wschodu, przy drodze Mszana Dolna – Lubień. Zabudowania Kasinki ciągną się także wzdłuż odgałęzienia tej drogi do Węglówki i w dolinie potoku Kasinka. Założona została przez Kazimierza Wielkiego i do pierwszego rozbioru Polski była wsią królewską.

Tym, co różni miejscowość od innych w okolicy, są tradycje walk antyfeudalnych.
W okresie międzywojennym chłopi z Kasinki buntowali się przeciw wyzyskowi władz sanacyjnych. W 1937 r. duży strajk chłopski, podczas którego na „Szczypkowej roli” od salwy policji zginęło 9-ciu chłopów. Dla upamiętnienia tego wydarzenia postawiono we wsi kamienny pomnik. Przebieg strajku opisał Jan WIKTOR w swojej znanej powieści "Przed świtem".

W murowanym kościele z 1911 r. znajduje się cenny ołtarz barokowo-neogotycki z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej oraz barokowe posągi z XVIII wieku.

Obok szkoły podstawowej nr.2 stadion miejscowego LZS „Zenit”. Działa tu także orkiestra dęta występująca we wszystkich regionalnych i lokalnych świętach w zagórzańskich strojach.

 

LUBOMIERZ

Ok.10 km od Mszany Dolnej (PKS). Długa i ludna wieś letniskowa położona w rozczłonkowanych odcinkach dolin potoków Lubomierskiego i Rosochy, od tego miejsca tworzących Mszankę. Droga dalej szerokimi zakolami wznosi się na przeł. Przysłop (693 m), z której roztaczają się malownicze widoki na dolinę Kamienicy.
W XVII w. istniał tu folwark nastawiony na produkcję zbożową. Na miejscu obecnej leśniczówki Przysłop (ok.660 m) stała do drugiej połowy XIX w. (1791-1890) huta szkła należąca do Klucza Porębskiego, która wytwarzała szyby okienne, tafle szklane, a także szklanki, gąsiory i kieliszki, odlewała też szklane dzwony.

W Przysłopie rozgrywa się akcja powieści „W roztokach” Władysława ORKANA. Miejscowi gawędziarze chętnie opowiadają także o swym rodaku, zbójniku o nazwisku SIARKA, który działał tu w drugiej poł. XVII w. a skazanym i zabitym – jak twierdzą – w Nowym Sączu. Stąd nazwa Polany Siarkowej na płn. stokach Kudłonia (1276 m).

W Lubomierzu też żył legendarny już „czarownik BULANDA” – gorczański SABAŁA, o którym pisał dr S. FLIZAK a także J. FUDALA.
Lubomierz ma kilka zabytkowych kapliczek, a także sporo pięknych i oryginalnych zagród góralskich. W kufrach spoczywają jeszcze resztki dawnych strojów. We wsi także zabytkowa kaplica z prostokątnym dachem namiotowym z XVIII w. fundacji LUBOMIRSKICH.

 

GLISNE

(ok. 634 m npm) – przełęcz i wioska letniskowa, usytuowana pomiędzy kulminacjami Szczebla (976 m) – na północy i Lubonia Wielkiego (1022 m) - na południu. Wioska rozlokowana jest głównie przy lokalnej drodze łączącej Mszanę Dolną z Tenczynem.
W wiosce pięknie wkomponowany w krajobraz Kościółek pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusowego a w pięknie wystrojonym drewnianym wnętrzu m.in. drewniana płaskorzeźba „Ostatniej wieczerzy” dłuta ludowego artysty oraz Kaplica Matki Boskiej Fatimskiej.
OLSZÓWKA
(425-580 m npm) – wieś letniskowa (liczba mieszkańców ok. 1600), na północnym stoku Gorców – pomiędzy Rabką od zach. a Porębą Wielką od wsch. Ciągnie się ona wzdłuż potoku Olszówka w głębokiej, zasłoniętej od wiatrów dolinie potoku Olszówka – prawobrzeżnego dopływu Raby.
Na południu zwalisty garb Szumiącej (848 m), w bok od niej smukłe, „pienińskie” z kształtu stożki Krzyżowej (779 m) i Ostrej (765 m).
Na Roli „u Krausa” murowana kapliczka z dachem gontowym i wieżyczką z pocz. XIX w. W niszy posąg Św. Jana Nepomucena.

W Olszówce urodził się znany zagórzański poeta i malarz na szkle – Jan FUDALA („Jasiek z Gorców”).


 

Zobacz również atrakcje dla aktywnych: szlaki piesze, trasy rowerowe i narciarskie.