Wyobraź sobie góry – niezbyt wysokie, gdzie pomiędzy szczytami ciągną się doliny i głębokie przełęcze, w których często o poranku zalega mgła.
Wtedy z gęstwiny wyłaniają się pojedyncze wierzchołki gór, położone blisko siebie, które wyglądają jak wyspy na bezkresnym morzu – stąd ich nazwa.
Beskid Wyspowy
Dogodna odległość (ok. 50 km od Krakowa) sprawia, że są to góry chętnie i często odwiedzane. Na tym terenie jest wiele śladów wędrówek ks. Karola Wojtyły i zaprzyjaźnionej z nim grupy młodzieży. Przyjazny, łagodny klimat sprzyja wypoczynkowi i turystyce; jest zalecany dzieciom i osobom starszym. Najwyższymi wzniesieniami Beskidu Wyspowego są: Mogielica (1170 m n.p.m.), Ćwiliń (1072 m n.p.m.), Jasień (1062 m n.p.m.), Modyń (1029 m n.p.m.), Luboń Wielki (1022 m n.p.m.), Śnieżnica (1006 m n.p.m.), Szczebel (976 m n.p.m.), Lubogoszcz (968 m n.p.m.), Łopień (951 m n.p.m.). Stolicą Beskidu Wyspowego jest Limanowa.
Szlak Papieski w Beskidzie Wyspowym składa się z dwóch części, co wynika z naturalnego ukształtowania terenu: Rabczańsko-Mszańskiego, zwanego Zagórzańskim, i Limanowskiego. Szlak Zagórzański rozpoczyna się w centrum Rabki Zdroju, skąd 21 czerwca 1953 r. po Mszy św. w kościele ks. Karol Wojtyła i zaprzyjaźniona z nim młodzież wyruszyli na wycieczkę na Ćwiliń. Wrócili pociągiem z Kasiny do Rabki. Ks. Wojtyła pojechał do Krakowa, a grupa poszła w Beskid Żywiecki. Na skrzyżowaniu szlaków turystycznych – w Parku Zdrojowym stoi dziś symboliczny głaz-pomnik Jana Pawła II – Turysty. Szlak Zagórzański kończy się w Mszanie Dolnej.
Luboń Wielki (1022 m n.p.m.)
Schronisko PTTK na Luboniu Wielkim im. Dunin-Borkowskiego powstało w 1931 r. z inicjatywy Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Rabce i jest jedynym takim obiektem w Beskidzie Wyspowym; oferuje 20 miejsc noclegowych i wyżywienie. Obok schroniska znajduje się maszt przekaźnikowy TV.
Glisne (600-634 m n.p.m.)
Stąd rozciąga się panorama Gorców i Beskidu Wyspowego. W tutejszym kościele znajduje się płaskorzeźba "Ostatnia Wieczerza" dłuta artysty ludowego z Mszany Dolnej – Stanisława Ciężadlika. Przełęcz oddziela Szczebel od grzbietu Lubonia Wielkiego.
Szczebel (976 m n.p.m.)
Ciekawostką Szczebla jest Zimna Dziura – piaskowcowa jaskinia na północnym stoku (dł. 7m, szer. 1-2 m, wys. 4 m). Ma dwa korytarze – w dolnym przez większą część roku utrzymuje się lód.
Na Szczeblu dołącza Szlak Papieski z Lubnia (350 m n.p.m.) przez Czechówkę (710 m n.p.m.).
Lubogoszcz (967 m n.p.m.)
Ośrodek na Lubogoszczu (obecnie nosi nazwę Szarych Szeregów) założyło w 1925 r. Brytyjskie Chrześcijańskie Zrzeszenie Młodzieży Męskiej (YMCA); jest czynny cały rok, oferuje 120 miejsc noclegowych i wyżywienie. Szczyt Lubogoszcza, leżącego na północ od Mszany Dolnej, jest bardzo malowniczy, gęsto zalesiony. W ośrodku zachował się domek, w którym nocował z 21 na 22 czerwca 1953 r. ks. Karol Wojtyła. 28 czerwca 1973 r. wraz z przyjaciółmi i ich dziećmi kard. Karol Wojtyła wyszedł na Lubogoszcz z Mszany Dolnej.
Śnieżnica (855 m n.p.m.)
Tutejszy Ośrodek Rekolekcyjno-Rekreacyjny założył ks. Józef Winkowski w 1928 r. Znajduje się tu nowa stylowa kaplica; w ołtarzu – cenny dar Ojca Świętego Jana Pawła II: obraz Matki Bożej Śnieżnej – patronki Śnieżnicy i regionu. 30 maja 1930 r. w ośrodku gościł kard. Stefan Sapieha. To uroczy zakątek. Ośrodek jest całoroczny, oferuje 120 miejsc noclegowych i wyżywienie. Zimą czynny jest wyciąg narciarski.
Msze św. w niedziele o godz. 10.00; od maja do sierpnia dodatkowo o godz. 12.00.
Przełęcz Gruszowiec (660 m n.p.m.)
Z przełęczy, dzielącej masywy Śnieżnicy i Ćwilinia, rozciągają się atrakcyjne widoki na Lubogoszcz, Kasinę, Śnieżnicę – w pogodne dni widać Babią Górę.
Stara kapliczka w cieniu lip kryje rzeźby świętych Piotra i Pawła oraz Pasyjkę i Boży Grób. Ks. Karol Wojtyła był tu na wycieczce 22 czerwca 1953 r.
Ćwiliń (1072 m n.p.m.)
Z polany szczytowej Ćwilinia można podziwiać najpiękniejsze widoki w Beskidzie Wyspowym – w pogodne dni widać Babią Górę i Tatry. Znajdują się tu Stacje Drogi Krzyżowej, zainstalowane przez parafię Jurków. Są tu źródła dobrej wody i wiele borówek. Ks. Karol Wojtyła na Ćwiliniu zakończył wycieczkę wokół Kotliny Mszańskiej 22 czerwca 1953 r., skąd udał się do Rabki przez Kasinę. Grupa poszła dalej.
Przełęcz Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego (705 m n.p.m.)
To przełęcz między Łopieniem a Mogielicą, oddzielająca Jurków i Chyszówki od Słopnic. Na pamiątkę bitwy stoczonej przez Legiony Polskie z rosyjskimi kozakami 24 listopada 1914 r. oraz dla uczczenia marszałka Rydza-Śmigłego – społeczeństwo powiatu limanowskiego ufundowało pamiątkowy obelisk. Obok – pomnik AK i krzyż. Przełęcz jest miejscem spotkania Zagórzańskiego Szlaku Papieskiego z Limanowskim.
Mogielica (1170 m n.p.m.)
Malownicza góra zwana Królową Beskidu Wyspowego. Na zachodnim stoku polana Stomorgi – koszarowy wypas owiec (serki, żętyca), wydajne źródła dobrej wody, rozległe panoramy widokowe aż po Tatry. Ks. Karol Wojtyła był tutaj m.in. w czerwcu 1953 r. i w lutym 1954 r. Dla upamiętnienia tych wędrówek w 2004 r. mieszkańcy gminy Słopnice ustawili krzyż w kształcie papieskiego pastorału.
Od szczytu Szlak Papieski prowadzi w dwóch przeciwnych kierunkach: wzdłuż żółtego – do Mszany Dolnej oraz wzdłuż zielonego – do Limanowej.
Szczyt należy do Korony Gór Polski.
Polana Wały (970 m n.p.m.)
Na polanie, w odległości ok. 1 km od Jasienia, powstała w latach 80. duża baza namiotowa Katowickiego Koła Przewodników Beskidzkich; czynna jest w okresie wakacji (lipiec-sierpień).
Jasień (1062 m n.p.m.)
Wyniosła kulminacja nad Doliną Kamienicy Gorczańskiej. Piękne widokowo zakątki. Jasień leży na trasie: Jasień – Kobylica (924 m n.p.m.) – Ostra (780 m n.p.m.) – Mszana Dolna, długiej i malowniczej wędrówki wzdłuż doliny Mszanki od jej źródeł, m.in. na stoku Jasienia. Mszanka łączy się w Mszanie Dolnej z Rabą. W sierpniu 1963 r. trasą z Mszany Dolnej przez Jasień do Doliny Kamienicy wędrował ks. Karol Wojtyła z przyjaciółmi.
Więcej informacji o atrakcjach Beskidu Wyspowego znajdą Państwo
tutaj. Od wielu lat region promuje akcja Odkryj Beskid Wyspowy.
GORCE
Gorce to pasmo w
Beskidach Zachodnich rozsławione m.in. gorczańskimi halami (łąkami) pokrywającymi się na wiosnę kobiercami krokusów. Zbocza są dość łagodne, raczej zalesione, często bywa błotniście. Na najwyższy szczyt -
Turbacz, 1310 m n.p.m. - turystów przyciąga spore schronisko i niezły widok na Tatry. Ma tu również swoją granicę
Gorczański Park Narodowy, który chroni najcenniejsze walory przyrodnicze regionu.
Jeszcze do niedawna ruch w Gorcach był umiarkowany. Stopniowo jednak zwiększa się m.in. na skutek inwestycji turystycznych. Powstają nowe drogi rowerowe, wybudowano też wieże widokowe (na Gorcu, Magurkach, Lubaniu i Koziarzu).
GORCZAŃSKI PARK NARODOWY
Gorczański Park Narodowy - to fragment Gorców na południowym krańcu regionu zagórzańskiego i stanowi też wielką atrakcję turystyczną tego regionu. Formalnie istnieje od 1. I. 1981 r. i zajmuje obecnie obszar 7000 ha (tj. około 13 % obszaru Gorców).
GPN wchłonął trzy utworzone wcześniej rezerwaty: „ORKANA” (zwany też „Turbacz”), „DOLINA ŁOPUSZNEJ” i „GORCE”. Pozostały one, w ramach Parku, obszarami podlegającymi ścisłej ochronie. Taki sam status mają ponadto wydzielone obszary na zachodnich stokach Gorca, w dolinie Kamienicy i pod szczytem Kudłonia (łącznie obszary podlegające ścisłej ochronie zajmują 2850 ha).
GPN obejmuje centralną część Gorców od Obidowca aż po Gorc i od północnych stoków Turbaczyka i Kudłonia po górną część doliny Łopusznej i Magurki Borsuczyny. W obszarze GPN znalazły się najwyższe szczyty Gorców (z wyjątkiem Turbacza 1310 m npm), a wśród nich: Jaworzyna Kamienicka (1288 m). Kiczora (1282 m), Kudłoń (1273 m), Gorc Kamienicki (1228 m), Mostownica (1251 m) i Czoło Turbacza (1258 m).
Celem utworzenia i działania GPN jest ochrona naturalnych, półnaturalnych a także częściowo sztucznie wprowadzonych drzewostanów (aktualnie dziczejących) o dużym zróżnicowaniu wiekowym oraz ochrona gorczańskiej flory (85 gatunków), a szczególnie ochrona osobliwości florystycznych - tj. roślin alpejskich (17 gatunków), subalpejskich (22 gatunki), reglowych, a także roślin rzadkich.
Flora Parku, prócz typowych okazów flory beskidzkiej, zawiera takie gatunki jak: podejźrzon lancetowaty, przetacznik alpejski i paprotnica górska – typowe rośliny wysokogórskie i endemiczne obszaru Karpat.
Fauna GPN ma typowo beskidzki charakter. Wśród ssaków na uwagę zasługują: gronostaj, jeleń karpacki, sarna, łasica, ryś, tchórz, wydra, żbik i wilk; świat ptaków reprezentowany jest m.in. przez: głuszce, jarząbki, czarne bociany, puchacze i dzięcioły. W parku żerują poza tym: myszołów zwyczajny i kruk; z płazów bardzo popularna jest salamandra, która stała się symbolem GPN.
W granicach GPN znalazły się resztki dawnej Puszczy Karpackiej z okazami wiekowych buków i jodeł, las regla dolnego i górnego. Ponadto kompleksy hal, polany górskie, także malownicze doliny rzek i potoków – Kamienicy i Łopusznej.
Szczególną atrakcją Parku są polany położone w grzbietowych i niższych partiach gór, będące pozostałościami dawnej intensywnej gospodarki pasterskiej. Z polan grzbietowych rozległe widoki na sąsiednie pasma górskie: na Tatry, Pieniny, Babią Górę i Beskid Wyspowy.
Przez tereny GPN prowadzi ogółem 74 km znakowanych szlaków turystycznych udostępniąjących najciekawsze rejony parku. Można też poruszać się po nie oznakowanych drogach stokowych zaznaczonych na mapie turystycznej GPN. W tym: amatorzy turystyki rowerowej mogą korzystać z 53 km oznakowanych tras rowerowych zaś dla turystyki konnej (jeździeckiej i pojaz-dowej) oznakowano 63 km tras o różnych stopniach trudności. Warto też zwiedzić m.in. ścieżkę przyrodniczą „Dolina Potoku Turbacz” w Koninkach.
TURBACZ
Turbacz (1310m npm) to najwyższy szczyt Gorców, który jest centralnym punktem gorczańskiej turystyki i narciarstwa. Najłatwiej dostępny jest z Koninek - Polana Tobołów (górna stacja kolei linowej „Tobołów”).
Szczyt należy do Korony Gór Polski.
W odległości 600 m na południowy wschód od szczytu, na wysokości 1280 m npm, w zachodnim skraju Hali Długiej stoi duże schronisko PTTK, jedno z największych w polskich górach. Obiekt posiada 130 miejsc noclegowych, centralne ogrzewanie, jadalnię, kawiarnię i świetlicę, z której okien rozpościera się piękny widok na cały łańcuch Tatr, górujący stąd nad głęboką kotliną Podhala. Przy schronisku węzeł ośmiu szlaków turystycznych letnich i zimowych, a w małym budyneczku ośrodek muzealny turystyki.
Sezon narciarski na Turbaczu trwa od końca listopada do połowy kwietnia. Zjazd w doliny możliwy jest na ogół tylko do końca marca.
PIENINY
Pieniny jest to mała, skalista, grupa gór, widoczna dobrze już od Nowego Targu, ciągnących się od Czorsztyna do Szczawnicy. Za Sromowcami przebija je Dunajec, tworząc wśród nich kilka dużych zakrętów, którymi wije się do Szczawnicy i to jest ich część najpiękniejsza. Do rzeki spadają prostopadłe, białe wapienne skały, porosłe bujną roślinnością, a za każdym zakrętem odkrywa się coraz to nowe, coraz piękniejsze i bardziej poetyczne widoki. (M. Orłowicz, Ilustrowany przewodnik po Galicyi, Lwów 1914).
Pieniny to jedne z najpiękniejszych i cieszących się największą popularnością wśród turystów pasm górskich w Polsce. W sposób niezwykły podzielone zostały przez rzekę
Dunajec na trzy grupy górskie:
Pieniny Spiskie,
Środkowe - Właściwe oraz
Małe.
Pieniny Spiskie są wysunięte na zachód i obejmują obszar ciągnący się od Dursztyna , przez przełom czorsztyński (Jezioro Czorsztyńskie) ograniczone rzeką Białką i rzeką Dunajec. Położone są one w całości w Polsce. Najwyższy szczyt Pienin Spiskich to Żar 883 m n.p.m.
Pieniny Środkowe - Właściwe to najciekawsza przyrodniczo i krajobrazowo część Pienin. Określane jako Pieniny pomiędzy którymi płynie Dunajec tworząc słynny Przełom Dunajca. Pieniny Środkowe leżą pomiędzy Niedzicą do Przełomu Dunajca i dalej od Sromowiec po Szczawnicę. Znaczna część Pienin Środkowych leży na obszarze Pienińskiego Parku Narodowego. Najbardziej znanymi szczytami tej części Pienin są: Trzy Korony -Okrąglica 982 m n.p.m., Sokolica 747 m n.p.m., Czertezik 772 m n.p.m. oraz Zamkowa Góra 799 m n.p.m. na które prowadzą liczne szlaki turystyczne.
Pieniny Małe znajdują się na wschód od przełomu Dunajca koło Szczawnicy. Najwyższym szczytem tej części Pienin jest Wysoka 1052 m n.p.m. W Pieninach Małych na uwagę zasługuje Wąwóz Homole, rezerwat przyrody Wysokie Skałki oraz leżący na granicy z Beskidem Sądeckim przełom Białej Wody.
Najciekawsze wycieczki przyrodnicze:
• Spływ przełomem Dunajca
• Z Jaworek Wąwozem Homole i grzbietem Małych Pienin do Doliny Dunajca
• Na Sokolicę i dalej Sokolą Percią w kierunku Zamkowej Góry i Trzech Koron
• Z Sromowiec Niżnych wąwozem Sopczańskim przez przełęcz Szopka na Trzy Korony i dalej do Krościenka
Najciekawsze miejsca w obrębie Pienin:
• Pieniński Park Narodowy
• Ruiny zamku Czorsztyn
• Zamek Niedzica
• Zapora i zbiornik Czorsztyński
• Kościół św. Bartłomieja w Niedzicy
• Drewniana zabudowa Krościenka
• Kościół Wszystkich Świętych w Krościenku
• Drewniany kościół w Sromowcach Niżnych
• Zespół zabytkowego budownictwa uzdrowiskowego w Szczawnicy
• Dwór Szalayów w Szczawnicy
• Park zdrojowy w Szczawnicy
• Cerkiew unicka w Szlachtowej
• Zabudowania poklasztorne i kościół w Czerwonym Klasztorze
TATRY
TATRY - pasmo górskie o powierzchni ok. 785 km2, długości 80 km (mierzonej wzdłuż głównej grani) oraz średniej szerokości ok. 15 km. Znajdują się w województwie Małopolskim, na terenie Powiatu Tatrzańskiego, na granicy polsko – słowackiej. Tatry są częścią łańcucha górskiego Karpat i stanowią jego najwyższe pasmo. Po polskiej stronie znajduje się ok. 22% powierzchni Tatr (175 km2) – pozostała, zdecydowanie większa część należy do Słowacji.
Tatry dzielą się na dwie części różnorodne pod względem budowy geologicznej i ukształtowania terenu –
Tatry Zachodnie oraz
Tatry Wschodnie (obejmujące Tatry Wysokie oraz Tatry Bielskie). Granica pomiędzy nimi przebiega przez Przełęcz Liliowe, Dolinę Gąsienicową oraz Dolinę Suchej Wody Gąsienicowej.
Na terenie Tatr Wschodnich znajdują się najwyższe tatrzańskie szczyty, w tym najwyższy szczyt Słowacji – Gerlach (2655 m n.p.m.) oraz najwyższy szczyt Polski – Rysy (2499 m n.p.m.).
Tatry Zachodnie, zajmujące około połowy powierzchni Tatr (400 km2) są nieco niższe i łagodniejsze, jednak na ich obszarze znajdziemy wiele szczytów wznoszących się ponad 2 000 m n.p.m.
Najpopularniejsze miejsca w polskiej części Tatr:
• Doliny: Bystrej, Chochołowska, Kościeliska, Małej Łąki, Pięciu Stawów Polskich, Roztoki, Rybiego Potoku, Strążyska
• Szczyty i szlaki turystyczne: Rysy, Szpiglasowa Przełęcz, Kozi Wierch, Orla Perć, Kasprowy Wierch, Czerwone Wierchy, Wołowiec, Gubałówka
Więcej informacji na stronie http://i-tatry.pl/
